Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2008

Πίσω από τις Συμπληγάδες

"Μαύρη Θάλασσα Κλειστή, Μακρινές μου Πεδιάδες. Πίσω από τις Συμπληγάδες". Οι Αργοναύτες πέρασαν ανάμεσα από τις Συμπληγάδες κι αυτές ρίζωσαν ακίνητες. Η απόφαση των θεών έλεγε πως θα έμεναν για πάντα ανοιχτές αν κάποιο καράβι κατόρθωνε να περάσει ανάμεσά τους. Με το συμβολικό πέρασμα της Αργούς ένας νέος κόσμος άνοιγε διάπλατα στους επιδέξιους εμπόρους και ναυτικούς της αρχαιότητας. Για τους αρχαίους Έλληνες το ταξίδι πέρα από το Στόμιο του Βοσπόρου φάνταζε σχεδόν αδύνατο. Στην αρχή ο Ελλήσποντος, μετά η Προποντίδα, η θάλασσα του Μαρμαρά και τέλος τα ορμητικά νερά στα στενά του Βοσπόρου. Στην άκρη του τριάντα ενός χιλιομέτρων καναλιού του Βοσπόρου οι Συμπληγάδες Πέτρες. Ο μύθος του Φρίξου και της Έλλης περιγράφει το ταξίδι των παιδιών της Ωκεανίδας Νεφέλης πάνω στο ιπτάμενο χρυσό Κριάρι. Είχαν φύγει από την Θεσσαλία με παρέμβαση της μητέρας τους, για να ξεφύγουν από τον χρησμό του μαντείου των Δελφών που όριζε την θυσία τους, προκειμένου να καρπίσουν πάλι τα χώματα του Θεσσαλικού κάμπου. Όμως η Έλλη δεν θα τα καταφέρει. Θα μείνει για πάντα στην αγκαλιά του Ποσειδώνα, στα νερά του Ελλήσποντου. Ο Φρίξος ολοκλήρωσε το ταξίδι και έφτασε στην Κολχίδα, στις όχθες του ποταμού Φάσι, στα πόδια του Καυκάσου εκεί όπου οι Θεοί τιμώρησαν τον θρασύ Προμηθέα. Ο Φρίξος θυσίασε τον χρυσό κριό στην νέα του πατρίδα και δώρησε το δέρμα του στον βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη, τον γιο του Ήλιου. Το χρυσόμαλλο δέρας τοποθετήθηκε στην ιερή βελανιδιά, στο ιερό άλσος του Άρη, που το φρουρούσε ένας δράκος. Από εκεί θα το αρπάξει αργότερα ο Ιάσονας κατά την Αργοναυτική εκστρατεία. Την πανελλήνια εκστρατεία που οργάνωσε με τη συμμετοχή των σημαντικότερων μορφών της ελληνικής μυθολογίας, γιων Θεών και ανθρώπων. Μεταξύ τους ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Ορφέας, οι Διόσκουροι. Μετά από μεγάλες περιπέτειες καταφέρνουν τον στόχο τους. Πριν από τους Αργοναύτες, οι μύθοι του Ορέστη, του Προμηθέα και του Ηρακλή αναφέρονται στην Μαύρη Θάλασσα και στον Καύκασο. Στο περιθώριο του μύθου η αλήθεια. Όλοι οι μύθοι που έθρεψαν και γοήτευσαν τον αρχαίο κόσμο αντιπροσωπεύουν τις δυσκολίες, τα υπεράνθρωπα εμπόδια που έπρεπε να υπερνικήσουν όσοι ποντοπορούσαν στην άγνωστη Μαύρη Θάλασσα. Στόχος τους να βάλουν πόδι στις πλουτοφόρες παραλίες και εσωτερικές γαίες που όμοιες τους δεν είχαν ξανασυναντήσει οι Έλληνες. Από το Στόμιο του Βοσπόρου, τις Συμπληγάδες Πέτρες που μαρμάρωσαν οι Αργοναύτες, μέχρι και την Κολχίδα δεν υπάρχει παρά μόνο απέραντη θάλασσα. Μία αφιλόξενη κλειστή θάλασσα χωρίς νησιά. Μία εσωτερική θάλασσα με μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι και γι αυτό είναι δύσκολη στην πλεύση της.Οι Ίωνες ναυτικοί ονόμασαν την θάλασσα αυτή, Άξενο,για να εξευμενίσουν έπειτα την τύχη τους την ονόμασαν Εύξεινο Πόντο.


Μία ματιά στον χάρτη που απεικονίζει τις ελληνικές αποικίες στον Πόντο από τον 7ο πχ αιώνα προκαλεί δέος. Οι Αργοναύτες κάλυψαν το μεγαλύτερο πλάτος του Πόντου ταξιδεύοντας μέσα στη μαύρη ερημιά. Ο Ηρόδοτος μας μεταφέρει την πληροφορία ότι ένα καράβι χρειαζόταν εννέα ημέρες και οκτώ νύχτες για να διανύσει την απόσταση από το Στόμιο του Πόντου μέχρι τον ποταμό Φάσι. Ένα ταξίδι που μόνο τυχοδιώκτες που γνώριζαν ότι στις όχθες του ποταμού βρισκόταν το χρυσάφι της Κολχίδας, μπορούσαν να κάνουν. Αυτοί οι αρχαίοι κουρσάροι που δεν καταλάβαιναν από δυσκολίες, από δράκοντες και αμαζόνες. Οι Έλληνες είχαν πληροφορηθεί από πολύ νωρίς ότι στο άνω λεκανοπέδιο του Φάσι, οι Κόλχοι στερέωναν με μεγάλες πέτρες προβιές στα νερά των ποταμών και ότι αμέτρητα ψήγματα ήλεκτρου, που περιείχαν πάνω από πενήντα τοις εκατό καθαρό χρυσάφι κατακάθονταν πάνω τους.
Εάν είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος την Μαύρη Θάλασσα χωρίς να την δει, ακόμα δυσκολότερο είναι να συλλάβει την εικόνα των σαράντα ποταμών που χύνονται σ' αυτήν. Οι μεγάλοι ναυσίποροι ποταμοί της Ευρώπης καταλήγουν εκεί. Ο Δούναβης, ο Ντον, ο Δνείπερος, ο Προύθος, ο Μπαγκ, ο Δνείστερος. Πλωτοί δρόμοι που επέτρεψαν στους αρχαίους Έλληνες να φθάσουν στην άκρη της Βόρειας Ευρώπης. Ο υδάτινος δρόμος του Δνείπερου, "ο δρόμος του κεχριμπαριού", μέσω ενός δικτύου πλωτών ποταμών οδηγεί στη Βαλτική. Από εκεί κατέβαινε το κεχριμπάρι που χρησιμοποιούσαν οι μυκηναίοι κοσμηματοτεχνίτες. Ο μύθος των Αργοναυτών διηγείται ότι η επιστροφή τους έγινε μέσα από τον Δούναβη και τους παραπόταμούς του, βγήκαν στην Αδριατική όπου και κατέληξαν στο νησί των Φαιάκων για ανεφοδιασμό. Έψαχναν τον χρυσό στην Μαύρη Θάλασσα οι αρχαίοι Έλληνες. Τον χρυσό από τους δρόμους του εμπορίου. Γι αυτό εποίκισαν τον Εύξεινο Πόντο με τόσες πολιτείες.

Οι ντόπιοι κάτοικοι Σκύθες, Θράκες, Κιμμέριοι και Καυκάσιοι δεν είχαν ποτέ καμία σχέση με την μεγάλη και αφιλόξενη Μαύρη Θάλασσα. Έτσι άφησαν το πεδίο στους Έλληνες εμπόρους που διαχειρίζονταν μέσω των λιμανιών-αποικιών τα γεννήματα της πλούσιας γης. Το πυκνό δίκτυο των ελληνικών πόλεων είχε σαν αποτέλεσμα την μετατροπή της Μαύρης Θάλασσας σε ελληνική λίμνη από τον 6ο αιώνα μέχρι και τον μεσαίωνα. Τα ίχνη της παρουσίας των Ελλήνων τα ανακαλύπτουν οι Ρώσοι αρχαιολόγοι στα υψηλής αισθητικής χρυσά κτερίσματα και κεραμικά των τύμβων των Σκυθών βαθιά στην Ρωσική επικράτεια.
Η παρουσία του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο παρέμεινε ισχυρή για αιώνες. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, η γη των Κομνηνών, ήταν το τελευταίο χριστιανικό οχυρό της Μικράς Ασίας που έπεσε στους Οθωμανούς το 1461, όταν την παρέδωσε ο Δαυίδ Κομνηνός. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, το παλαιό βυζαντινό θέμα Χαλδείας, αποτέλεσμα του διαμελισμού του βυζαντινού κράτους από τους Λατίνους της Δ' Σταυροφορίας και των ενδοβυζαντινών έριδων λίγο πριν από το 1204, επέζησε για πάνω από διακόσια πενήντα χρόνια.
Η τελευταία μεγάλη εγκατάσταση Ελλήνων στη Μαύρη Θάλασσα έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα. Η Μεγάλη Αικατερίνη μετά την ανακατάληψη των περιοχών του βόρειου Πόντου που βρίσκονταν για αιώνες κάτω από την οθωμανική κυριαρχία ίδρυσε την Χερσώνα, την Οδησσό και την Σεβαστούπολη. Η Τσαρίνα οραματιζόταν την επανασύσταση της βυζαντινής θαλασσοκρατίας. Στηριζόμενη στον μαυροθαλασσίτικο στόλο που ναυπήγησε ο ναύαρχος της Ποτέμκιν, έχτισε μια σειρά από μοντέρνες πόλεις δίνοντάς τους ονόματα αρχαιοελληνικών και βυζαντινών πόλεων του Εύξεινου Πόντου. Με τα προνόμια της Τσαρίνας οι καινούργιες αυτές πόλεις έγιναν κέντρα του νεώτερου παροικιακού Ελληνισμού.

Το ελεύθερο ελληνικό κράτος οφείλει την ύπαρξή του στον ελληνισμό της Μαύρης Θάλασσας. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1814 στην Οδησσό οι ευπατρίδες Εμμανουήλ Ξάνθος 42 χρόνων, από τη Σάμο, Νικόλαος Σκουφάς 35 χρόνων, από την Άρτα και Αθανάσιος Τσακάλωφ 26 χρόνων, από τα Γιάννενα αποφάσισαν την Ελληνική Επανάσταση και ίδρυσαν εκεί την ελληνική μυστική εταιρεία. Την εταιρεία που λίγο αργότερα στη Μόσχα ονομάστηκε Εταιρεία των Φιλικών ή Φιλική Εταιρεία. Οι τρεις τους δεν διέθεταν ιδιαίτερο κύρος μεταξύ των Ελλήνων ούτε οικονομικά μέσα είχαν. Ήταν όμως φλογεροί πατριώτες που ήδη το 1814 σαν συνειδητοποιημένοι συνωμότες πέτυχαν παρά τις διαφορετικές τους αφετηρίες να συνενώσουν τον ενθουσιασμό τους και τις γνώσεις τους γύρω από τα μυστικά σύμβολα και τους συνωμοτικούς κανόνες και διαμόρφωσαν την επαναστατική οργάνωση των Φιλικών. Οι πρώτοι πυρήνες στήθηκαν στην Ρωσία και την Μολδοβλαχία. Αργότερα το 1819 και αφού είχε πεθάνει ο Σκουφάς στην Πόλη στάλθηκαν οι περίφημοι "δώδεκα απόστολοι", όπου υπήρχαν κοινότητες Ελλήνων. Τότε στρατολογήθηκαν οι κυριότεροι πρόκριτοι, αρχιερείς και οπλαρχηγοί. Άφηναν να εννοηθεί ότι είχαν την έγκριση του Ρώσου αυτοκράτορα. Η όλη δομή ήταν πυραμιδοειδής και στην κορυφή δέσποζε η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δε γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν χωρίς αντιρρήσεις, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις. Η όλη δομή των Φιλικών στηρίχθηκε στα οργανωτικά πρότυπα των Καρμπονάρων και των Ελευθεροτεκτόνων.
Με σκληρή συνωμοτική δράση, πολύπλοκους κανόνες, κώδικες επικοινωνίας, κρυπτογραφική χρήση του αλφαβήτου, υιοθετήθηκαν σύμβολά, πολύπλοκη ιεραρχία, συστηματικά μέτρα ασφαλείας, τελετουργική διαδικασία μύησης με σκοπό να υποβάλλεται το υποψήφιο μέλος, ορκωμοσία πάνω στο Ευαγγέλιο. Οι συνωμοτικοί κανόνες ήταν σκληροί για όλους. Έτσι όταν το επίλεκτο μέλος Νικόλαος Γαλάτης διαφοροποιήθηκε, η οργάνωση αποφάσισε την δολοφονία του.
Σκοπός της Φιλικής Εταιρείας είναι η γενική επανάσταση των Ελλήνων για την "ανέγερσιν και απελευθέρωσιν του Ελληνικού Έθνους και της Πατρίδoς μας", όπως μας πληροφορεί ο ίδιος ο Ξάνθος. Οι Φιλικοί είχαν βαθιά συνείδηση ότι δεν είχαν να περιμένουν τίποτα από τους ξένους, όπως παλαιότερα. Ο Ξάνθος σημειώνει στα απομνημονεύματά του: "δια να ενεργήσωσι μόνοι των ό,τι ματαίως από πολλού χρόνου ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων".
Ο Ξάνθος ανέλαβε και εκβιαστικά πέτυχε την μουδιασμένη έγκριση του δύσπιστου υπουργού των Εξωτερικών της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια το 1820. Αρχηγός ορίζεται ο υπασπιστής του Τσάρου, πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης. Τον Φεβρουάριο 1821 ο αρχηγός της Εταιρείας φορώντας τη στολή του Ρώσου Στρατηγού πέρασε τον Προύθο και έφτασε στο Ιάσιο όπου και κήρυξε την έναρξη της Επανάστασης στις 24 Φεβρουαρίου 1821 που οδήγησε στο ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος. Η δράση των οραματιστών συνωμοτών και ριψοκίνδυνων πρώτων Φιλικών που πίστευαν στους Έλληνες, δικαιώθηκε με την ελευθερία της πατρίδας και την ανάδειξη του Καποδίστρια ως πρώτου Κυβερνήτη της.
Όμως ο ρόλος των Φιλικών στον αγώνα δεν προβλήθηκε όπως θα έπρεπε μετά την απελευθέρωση. Αιτία οι πολιτικές σκοπιμότητες. Ιδιαίτερα ο αγγλόφιλος πολιτικός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, έκανε ότι μπορούσε από την αρχή της Επανάστασης να υποβαθμίσει τον Υψηλάντη, την Φιλική εταιρεία και το έργο της και αργότερα να υπονομεύσει τον ρωσόφιλο Κυβερνήτη Καποδίστρια. Αυτή η συστηματική υπονόμευση ήταν που όπλισε το χέρι των ξενοκίνητων δολοφόνων του Κυβερνήτη και οδήγησε τη χώρα στην βασιλεία του Όθωνα και στην συνεχιζόμενη έκτοτε εξάρτηση από την Δύση.

Η Συνθήκη των Σεβρών του 1920 προέβλεπε τη δημιουργία ενός μεγάλου αρμενικού κράτους. Στα πλαίσια αυτού του κράτους είχε συμφωνηθεί από Έλληνες και Αρμένιους η λειτουργία Ελληνικής Ποντιακής αυτόνομης περιοχής. Νωρίτερα, πάνω από διακόσιες χιλιάδες Ελλήνων ποντίων είχαν θανατωθεί στα οθωμανικά τάγματα εργασίας από το 1914. Η κυριαρχία του Κεμάλ και η ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ το 1920 ακύρωσαν την συνθήκη. Οι λαμπρές Ελληνίδες πόλεις του μικρασιατικού Πόντου χάθηκαν οριστικά με την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την καταστροφή. Η παρουσία του ελληνισμού μειώθηκε αισθητά στις ακτές της μεγάλης κλειστής θάλασσας μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου την δεκαετία του '40, σαν αποτέλεσμα της κυριαρχίας του κόκκινου στρατού στην περιοχή των Βαλκανίων. Οι ελληνικές κοινότητες στην Ρουμανία άδειασαν. Τα ελληνικά φορτηγά πλοία που πήγαιναν να φορτώσουν εμπορεύματα είχαν εντολές από την Ελλάδα και έπαιρναν πρόσφυγες. Το λιμάνι της Κωνστάντζα ήταν γεμάτο από χιλιάδες ανθρώπους που περίμεναν στον προβλήτα να φανεί κάποιο πλοίο να τους πάρει. Τελευταία, η κατάρρευση και ο διαμελισμός της Σοβιετικής Ένωσης και η εμφύλια διαμάχη στη Γεωργία προκάλεσε το μεγάλο κύμα μετανάστευσης προς την Ελλάδα την δεκαετία του '90, την νέα προσφυγιά των Ελλήνων του Πόντου.


Στις μέρες μας, η Μαύρη Θάλασσα παρουσιάζεται σαν το ελντοράντο του νέου ελληνισμού στον 21ο αιώνα. Η συμμετοχή της Ελλάδας στα ενεργειακά δίκτυα των αγωγών, αποτέλεσμα των προνομίων στους νεοέλληνες, του σύγχρονου Τσάρου και επίδοξου διαδόχου της Μεγάλης Αικατερίνης Βλαντημίρ Πούτιν δείχνει να αποτελεί την ευκαιρία για την ονειρεμένη επιστροφή των Ρωμιών στα νερά του Εύξεινου Πόντου. Επιστροφή σε ένα χώρο που οι Έλληνες υπάρχουν από αιώνες, στην αρχή σαν περιπλανώμενοι ήρωες, ημίθεοι Προμηθείς και ιπτάμενοι φυγάδες, αργότερα σαν κουρσάροι επιδρομείς, θαλασσοπόροι, άποικοι, οικιστές, έμποροι, επαναστάτες, πρόσφυγες και εσχάτως σαν ενεργειακοί εταίροι. Το εάν η επιστροφή με την νέα ιδιότητα θα είναι επιτυχής αφορά κυρίως στην ικανότητα των σύγχρονων διαχειριστών του ελληνισμού να ισορροπήσουν με επιδεξιότητα στα δύσκολα ζητήματα που προκύπτουν μέσα από επιχειρηματικά σχέδια, εθνικά συμφέροντα, πιέσεις και εκβιασμούς. Διαφορετικά, η ιστορία της Έλλης που γλίστρησε από το ολόχρυσο κριάρι θα επαναληφθεί, με τις ελπίδες αυτή τη φορά να βουλιάζουν για πάντα στα παγωμένα νερά της Μαύρης Θάλασσας, για να επαληθεύσουν τους στίχους του Διονύση Σαββόπουλου "Κωμικού ξυπόλυτου θιάσου, έργο τρομερό τα όρη του Καυκάσου. Α-ρι-ό χρυσόμαλλο κριάρι, βάφτισε κι εμένα στη Θάλασσα την Μαύρη".

Παρασκευή 18 Ιανουαρίου 2008

Η Επιστροφή της Ανατολής

"Ανήκομεν εις την Δύσιν". Η μνημειώδης έκφραση του Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά την μεταπολίτευση ταυτίστηκε εν πολλοίς με μία "πρωτοπορία" και σφράγισε τις επιλογές της ελληνικής πολιτικής ζωής από το 1975 και μετά. Το σημερινό ποστ σχολιάζει την διαχρονική αγωνία της ηγεσίας του νεώτερου ελληνισμού για την τοποθέτηση του έθνους στη Δύση.
Η αντιπαλότητα της Δύσης με την Ανατολή στα γεωγραφικά, φιλοσοφικά, ιδεολογικά και πολιτικά πλαίσια του ελληνισμού αποτελεί πολύ παλιά ιστορία με επίσημη αφετηρία το Σχίσμα των εκκλησιών το 1054. Η Δύση παρουσιάζεται στην ιστορική αρένα τον 8ο αιώνα. Το 754 ιδρύεται το πρώτο Παπικό κράτος. Ο Πάπας τα Χριστούγεννα του έτους 800 έστεψε τον Καρλομάγνο "Βασιλιά της Δύσης", της Αγίας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας, με προφανή σκοπό να εμφανιστεί ως συνεχιστής της Ρώμης. Με μία εντυπωσιακά προκλητική πράξη στις 16 Ιουλίου 1054 αντιπροσωπεία του Πάπα Λέοντα Θ΄ με επικεφαλής τον καρδινάλιο Ουμβέρτο θα καταθέσει στην Αγία Τράπεζα της Αγιασοφιάς αφορισμό ολόκληρης της ανατολικής χριστιανοσύνης...Τα πάθη που δημιούργησε το Σχίσμα είναι μάλλον δύσκολο να τα αντιληφθούμε σήμερα βιώνοντας τα δεδομένα της σύγχρονης εποχής. Φαίνεται απίστευτο ότι έχουν χυθεί τόσοι ποταμοί αίματος για τρεις λέξεις (Εκ του Υιού), το περίφημο Filioque στο σύμβολο της Πίστεως, στο "πιστεύω". Σήμερα θεωρείται από τους περισσότερους ότι το μίσος αυτό αφορά κάποιους γραφικούς και ίσως μισότρελους ζηλωτές ενός περιθωριακού μοναστηριού στο Άγιο Όρος και τους οπαδούς τους που εκδίδουν κάποια περίεργα έντυπα. Υπενθυμίζω πάντως ότι ο Πάπας το 2001 στην Αθήνα ένιωσε την ανάγκη να ζητήσει συγγνώμη , με καθυστέρηση οκτακοσίων χρόνων για τα εγκλήματα των δυτικών σταυροφόρων της περιόδου εκείνης. Το ίδιο είχε γίνει το 1965 όταν αποσύρθηκαν τα αναθέματα του Σχίσματος και το 1967 όταν ο Πάπας Παύλος ΣΤ' γονυπετής μέσα στην Αγία Σοφία στο σημείο που βρισκόταν η Αγία Τράπεζα ζήτησε συγγνώμη για την πράξη του Kαρδινάλιου Ουμβέρτου εννιακόσια δεκατρία χρόνια νωρίτερα, το 1054μχ!!! Απλές αποδείξεις ότι ο χρόνος για το παγκόσμιο ιερατείο μετρά πολύ περίεργα...
Η ολοκλήρωση του μεσαιωνικού δράματος συντελέστηκε με την κατάληψη και λεηλασία της Πόλης από τους Φράγκους Σταυροφόρους της Δ Σταυροφορίας το 1204, με αρχιστρατηλάτη τον υπέργηρο Δόγη της Βενετίας. Το μίσος των δυτικών που εκφράστηκε με την άλωση ήταν απίστευτο. Οι χρονικογράφοι της εποχής μεταφέρουν σκηνές πρωτοφανούς βαρβαρότητας. Ο συσσωρευμένος φθόνος αιώνων για την ελληνόφωνη Ανατολή οδήγησε τους εισβολείς σε απάνθρωπες ακρότητες. Τα ιερά και πολύτιμα κειμήλια μεταφέρθηκαν ως λάφυρα στην Δύση. Μία πόρνη χόρευε γυμνή στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας και οι σιδερόφραχτοι ιππότες βεβήλωσαν την μεγάλη εκκλησία της Ανατολής βάζοντας ζώα στον ναό μετατρέποντας την σε στάβλο. Η γεμάτη πολύτιμους λίθους Αγία Τράπεζα τεμαχίστηκε και μοιράστηκε στους συλητές. Τα περίφημα χάλκινα άλογα του Ιπποδρόμου μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στην Βενετία. Σκεύη, ιερά λείψανα, εικόνες, αρχαιοελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες λεηλατήθηκαν. Η λαφυραγωγία ήταν χωρίς προηγούμενο. Ολόκληρη η χιλιόχρονη απόρθητη μέχρι τότε Πόλη ξηλώθηκε και κυριολεκτικά μεταφέρθηκε στην Δύση.
Η Φραγκοκρατία στον ελλαδικό χώρο είχε τραγικές προεκτάσεις. Η Αγιορείτικη κοινότητα κινδύνευσε συθέµελα από την Φράγκικη κυριαρχία του µεγάλου µέρους της βυζαντινής επικράτειας, µαζί και του Άθω. Το Άγιο Όρος, µε επιστολή του Πάπα Ιννοκεντίου Γ΄ το 1206, υπάγεται πολιτικά στο «κράτος», της Θεσσαλονίκης υπό τον Βονιφάτιο de Montisterrati και εκκλησιαστικά υπό τον Λατίνο επίσκοπο Σαµάρειας - Σεβάστειας, συµβατικής παπικής επισκοπής στη Θράκη . Η τυραννία, οι αρπαγές, οι ταπεινώσεις, οι φόνοι έγιναν τρόπος ζωής. Τα µοναστήρια «αθρόον απέσβη καθάπαξ ρεύσαντα, των ενοικούντων δίκην ιερείων απανθρώπως ανηρηµένων». Οι τυχοδιώκτες σταυροφόροι της Δύσης στο όνομα του Χριστιανισμού τους ρήμαξαν τον τόπο στο περασμά τους. Η ανακατάληψη της Πόλης από τους Βυζαντινούς το 1261 είχε σαν αποτέλεσμα ενέργειες αντεκδίκησης. Ανοίχτηκε ο τάφος του δόγη της Βενετίας Ερρίκο Ντάντολο που ήταν θαμμένος μέσα στην Αγία Σοφία και τα οστά του ρίχτηκαν στους σκύλους... Το μίσος για τη Δύση βάθυνε ακόμα περισσότερο. Στην πραγματικότητα η ανατολική αυτοκρατορία δεν θα συνέλθει ποτέ από τη δυτική λαίλαπα της Δ σταυροφορίας.
Αργότερα η εναγώνια προσπάθεια του αυτοκράτορα Ιωάννη Η' του Παλαιολόγου για τη σωτηρία της ξεθωριασμένης αυτοκρατορίας από τους Τούρκους τον οδηγεί στην πολιτική απόφαση για την Ένωση των εκκλησιών το 1438-1439 στη σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας. Η ένωση επικυρώθηκε με την υπογραφή του αυτοκράτορα. Δεν συμφωνούσαν όμως όλοι μαζί του. Ο μετέπειτα άγιος, ανθενωτικός επίσκοπος Εφέσσου Μάρκος ο Ευγενικός που συμμετείχε στην σύνοδο λέγεται ότι έκοψε το χέρι του για να μην υπογράψει την ένωση. Ένα άλλο μέλος της βυζαντινής αντιπροσωπείας, ο ενωτικός επίσκοπος Νίκαιας Βησσαρίωνας έγινε καρδινάλιος της Αγίας Έδρας και παρολίγο να εκλεγεί αργότερα Πάπας. Ο διχασμός του παρηκμασμένου βυζαντινού κόσμου σε ενωτικούς και ανθενωτικούς ήταν γεγονός. Από τους 29 βυζαντινούς κληρικούς που υπέγραψαν την ένωση, οι 21 από αυτούς την αποκήρυξαν όταν επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη. Ο μητροπολίτης Κιέβου Ισίδωρος, εκπρόσωπος της εκκλησίας της Ρωσίας στη σύνοδο καθαιρέθηκε και φυλακίσθηκε ως προδότης. Τελικά διέφυγε στη Ρώμη όπου έγινε και αυτός Καρδινάλιος.
Όταν είδα το έγγραφο της ένωσης των εκκλησιών με την πορφυρή υπογραφή του βυζαντινού αυτοκράτορα σε μία έκθεση του Βρετανικού Μουσείου με θέμα το Βυζάντιο το 1995 έμεινα σαστισμένος. Είχα μπροστά μου το τεκμήριο ενός ιστορικού γεγονότος που περνά στα "ψιλά" της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η ένωση βέβαια έμεινε κενό γράμμα αφού επήλθε η κατάληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς. Η άλωση βόλεψε δηλαδή την ανθενωτική αντιπολίτευση. Τα Χριστούγεννα του 1452, πέντε μήνες πριν την άλωση, τα τελευταία Χριστούγεννα δηλαδή της ελεύθερης Πόλης τελέστηκε στην Αγιασοφιά Ουνίτικη Θεία Λειτουργία. Ουνίτες (ενωτικοί εκ του unification) αποκαλούνται οι χριστιανοί που οι εκκλησίες τους ακολουθούν το τυπικό της Ανατολικής Εκκλησίας, ανήκουν όμως στην δικαιοδοσία του Βατικανού και αναγνωρίζουν τα πρωτεία του Πάπα.
Η σωτηρία των υπολειμμάτων της Ανατολικής Αυτοκρατορίας το 1453 ήταν απολύτως συνδεδεμένη κατά την ηγεσία της με την μετατροπή της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε Καθολική. Παρόλα αυτά η βοήθεια του Πάπα δεν έφτασε ποτέ. Η αποτροπή της ένωσης θεωρείται από την σύγχρονη Ορθόδοξη θεολογία σπουδαίο επίτευγμα. Θα αναφερθώ σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.Στο Πατριαρχείο στο Φανάρι, στην είσοδο του κτιρίου διοίκησης δεξιά και αριστερά υπάρχουν δύο ψηφιδωτά. Το ένα (αριστερή φωτογραφία) απεικονίζει τον πρωτόκλητο απόστολο Ανδρέα, ιδρυτή της εκκλησίας της Πόλης να παραδίδει σχηματικά την Εκκλησία στον πρώτο επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Στάχυ. Το άλλο (δεξιά φωτογραφία) δείχνει τον Μωάμεθ τον Πορθητή να παραδίδει τα προνόμια της Εκκλησίας στον πρώτο Πατριάρχη μετά την άλωση Γεννάδιο Σχολάριο. Τα δύο γεγονότα προφανώς θεωρούνται ισάξιας σημασίας για την Ορθόδοξη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία... Σημειώστε ότι ο Γεννάδιος επιλέχθηκε για Πατριάρχης από τον Πορθητή ως ο επικεφαλής των ανθενωτικών. Ο Σχολάριος συμμετείχε σαν λαικός στη σύνοδο της Φερράρας. Αρχικά ενωτικός, μεταπίσθηκε στη συνέχεια και έγινε ανθενωτικός!!! Αυτό βέβαια ήταν αρκετό για να γίνει Πατριάρχης μερικά χρόνια αργότερα. Τόσο απλά. Η αντιδυτική πολιτική επιλογή παραμένει σήμερα ολοζώντανη στο Φανάρι. Η λειτουργία του χρόνου για το ιερατείο που λέγαμε πιο πάνω...
Στα χρόνια της άλωσης η "επιλογή" του κατακτητή στο πρόσωπο του ανεξίθρησκου, ανεκτικού Οθωμανού από τον Λατίνο αιρετικό ήταν μία σαφής πολιτική απόφαση της τότε βυζαντινής αντιπολίτευσης. Ο ενωτικός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έπεσε μαχόμενος αρνούμενος την πρόταση του Πορθητή για την παραχώρηση αυτόνομης ηγεμονίας στον Μωριά.
Τέσσερις αιώνες αργότερα, η επιλογή της πόλης των Αθηνών ως πρωτεύουσας του νεοελληνικού κράτους μετά την επανάσταση αποτελούσε μία μεγάλη πρόκληση. Η Αθήνα το 1830 ήταν μία ασήμαντη πολίχνη με πολλά ανατολίτικα χαρακτηριστικά. Οι περιηγητές μιλούν για χουρμαδιές, καμήλες, πολύχρωμα παζάρια και λοιπά στοιχεία που παραπέμπουν στην Βηρυτό και στην Αλεξάνδρεια. Η προσπάθεια για την μετατροπή της Αθήνας από τους βαυαρούς μηχανικούς του Όθωνα σε μία δυτική πόλη εκφράστηκε με την ανέγερση των περίφημων ξενόφερτων νεοκλασσικών κτιρίων με τους φοίνικες στην αυλή τους.
Η αγωνία για την τοποθέτηση της χώρας στη Δύση είχε πολλές επιπτώσεις στην πολιτισμική ταυτότητα του νεοέλληνα. Θα αναφερθώ σε μία. Στην επίδραση στην Μουσική. Η Ανατολή είναι η μάνα της Μουσικής. Η Μουσική της Ανατολής είναι ένα ενιαίο σύνολο με την Ποίηση και τον Χορό. Η εγκατάλειψη της βυζαντινής σημειογραφίας και η στροφή στις νότες του πενταγράμμου είναι ένα απλό , μικρό παράδειγμα της επίδρασης που επέφερε η πολιτισμική κυριαρχία της Δύσης. Με τον όρο "βυζαντινή" δεν εννοούμε μονάχα την εκκλησιαστική Μουσική αλλά την παραδοσιακή "δημοτική" Μουσική ακόμα και το "ρεμπέτικο" που διέσωσε τον βυζαντινό ήχο. Τους οκτώ ήχους της βυζαντινής Μουσικής που στην Ανατολή ονομάζονται "μακάμια" ή "δρόμοι". Οι μελωδίες τους δεν γράφονται στο πεντάγραμμο γιατί αυτό είναι πολύ "λίγο" και "φτωχό" για να τις αποδώσει. Γράφονται όμως άνετα με τη βοήθεια της βυζαντινής σημειογραφίας. Η γέννηση του πενταγράμμου αποδίδεται στον καρδινάλιο Παλεστρίνα όταν το 1570 ίδρυσε το Κονσερβατόριο (ωδείο στα ελληνικά) της αγίας Καικιλίας στη Ρώμη με στόχο να καταγράψει με ενιαίο τρόπο τις εκκλησιαστικές μουσικές όλων των επισκοπών της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Το Πεντάγραμμο κυριάρχησε σε όλη την Ευρώπη. Το αποδέχτηκαν οι πάντες. Ρωμαιοκαθολικοί, Προτεστάντες, Αγγλικανοί και οι Ρώσοι Ορθόδοξοι. Η Μουσική κυριαρχία της Δύσης πάνω στις παραδοσιακές εθνικές μουσικές σφράγισε την μουσική παιδεία της Ευρώπης.
Η αγωνία της δήλωσης του Κωνσταντίνου Καραμανλή "ανήκομεν εις την Δύσιν" που ξεκινά το ποστ εκφράζει μία διαχρονική ανασφάλεια σχετικά με την δυτική ταυτότητα της φυλής. Μία ταυτότητα που αυτοπροσδιορίζεται με εθνικές συμβάσεις όπως οι προσχωρήσεις στην Ευρωπαική Ένωση, στη Συνθήκη Σέγκεν, στην ΟΝΕ και εθνικά στοιχήματα καλουπωμένα σε όμορφες λέξεις όπως "εκσυγχρονισμός" και "μεταρρυθμίσεις". Για έξι αιώνες οι κεφαλές του ελληνισμού δίνουν γη και ύδωρ για να τοποθετηθούμε στην Δύση. Πολλοί πιστεύουν ότι το θέμα έχει πλέον λυθεί οριστικά και ότι η Ελλάδα του 2008 είναι μία σύγχρονη δυτική ευρωπαική χώρα. Λάθος. Η προσπάθεια για προσκόλληση στην Δύση είναι στοιχειωμένη και θα ηττάται συνεχώς. Δεν ανήκουμε πουθενά ή αλλιώς κατά τον μέγιστο θεωρητικό του ελληνισμού και σύγχρονο ανθενωτικό Κώστα Ζουράρι ανήκουμε στους εαυτούς μας. Η επιστροφή της Ανατολής στις μέρες μας είναι γεγονός. Η Ανατολή είναι εδώ. Στην τηλεοπτική χαβούζα όπου οι φυλές των πρωινάδικων λικνίζονται καθημερινά στους ήχους του τσιφτετελιού, στα σκυλάδικα της νυχτερινής διασκέδασης των νεορωμιών, στη δημόσια διοίκηση που θυμίζει Πακιστάν, στην εξουσία που θεωρεί ότι απευθύνεται σε Μαμελούκους, στην Εκκλησία που διατηρεί το Βυζάντιο ζωντανό στις ραδιουργίες των δεσποτάδων, στα κόμματα που επιθυμούν οπαδούς βασιβουζούκους αντί σκεπτόμενους πολίτες, στο όργιο της κλοπής του δημοσίου χρήματος και της διαφθοράς που θυμίζει τον Αλή Μπαμπά και τους σαράντα κλέφτες, στη μίζα και στο λάδωμα των δημοσίων ποντικών, στις πολεοδομίες και στις εφορίες και τέλος στην εναλλαγή στην εξουσία των πριγκιπικών διαδόχων της πολιτικής ζωής εν είδη Οθωμανικής οικογενειακής εξουσίας και Χαλιφάτου, με μόνο εφόδιο το όνομα. Η κυριαρχία της Ανατολής είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Προτείνω ο δήμαρχος Αθηναίων να κρατήσει τις καμήλες από τους μάγους του στολισμού των Χριστουγέννων ως μόνιμο ντεκόρ της Ελλάδας του 21ου αιώνα....

Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2008

Ο Κανένας

Η παράδοση είναι η ταυτότητα ενός λαού. Το πολιτιστικό DNA του. Η συνέχεια της φυλής των Ελλήνων έχει απασχολήσει πολλούς επιστήμονες στο παρελθόν και έχει προκαλέσει περισσότερες αντιπαραθέσεις ακόμη και συγκρούσεις. Η διασημότερη είναι αυτή του Γερμανού Φαλλμεράιρερ ο οποίος διατύπωσε την πεποίθηση ότι οι νεοέλληνες δεν έχουν καμία φυλετική συγγένεια με τους σπουδαίους αρχαίους Έλληνες αλλά είναι απόγονοι σλαβικών και αρβανίτικων αποικήσεων που εγκαταστάθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα μετά από τον 6ο αιώνα. Βέβαια το πόνημά του με τίτλο "Ιστορία της χερσονήσου της Πελοποννήσου κατά τους Μεσαιωνικούς Χρόνους", που εξεδόθη το 1830, κλείνει αναφέροντας ότι τελικά οι σύγχρονοι του Έλληνες μπορούν βεβαίως να λέγονται Έλληνες αφού ο ίδιος ήλιος φωτίζει πάνω από τα κεφάλια τους και ο ίδιος αέρας φυσά τα πρόσωπά τους όπως και τους αρχαίους κατοίκους αυτής της χώρας. Πρέπει να πούμε βέβαια ότι όταν ο Φαλλμεράιερ έγραφε τα παραπάνω, τα σύνορα του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου ήταν στην Αλαμάνα. Δηλαδή αναφερόταν στους "αφορισμένους παλιοελλαδίτες" που έλεγε η Σμυρνιά γιαγιά μου. Με τον όρο αυτό συνήθιζε να αναφέρεται η γιαγιά στους κάτοικους της "παλαιάς" Ελλάδας, αυτούς που υποδέχτηκαν την γιαγιά και τον παππού από την Ιωνία το 1922 αποκαλώντας τους "τουρκόσπορους". Αλλά είπαμε. Περασμένα ξεχασμένα. Η συνέχεια του έθνους. Η παράδοση. Μπροστά σ' αυτά όλα τα άλλα πρέπει να ξεπερνιόνται. Η ιστορική ενότητα του έθνους των Ελλήνων είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Από τον Όμηρο μέχρι τους Πατέρες της Ορθοδοξίας υπάρχει μία ενότητα. Με το σημερινό ποστ θα σας μεταφέρω τρεις διαφορετικές μεταξύ τους ιστορίες που συνδέονται με την συνέχεια της ελληνικής φυλής στους αιώνες.

Ο Οδυσσέας - ο πιο διάσημος κουρσάρος της παγκόσμιας λογοτεχνίας - κατά το ταξίδι της επιστροφής του στην Ιθάκη μπαίνει με τους συντρόφους του στη σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου για να κλέψουν. Ο παππούς Όμηρος στο Ι της Οδύσσειας, σε μετάφραση του παντοτινού έφηβου στη μνήμη μου Γιώργη Ψυχουντάκη,θέλει τον πολυμήχανο να μας περιγράφει την τεράστια σπηλιά: "κι είδαμε σ' άκρην εκειδά σπήλιο ψηλό , ζωσμένο, παράδιπλα στη θάλασσα, με δάφνες σκεπασμένο που ξενυχτούσανε σ' αυτό και μένανε τα βράδυα αρνιά και ρίφια και σφαχτά σ' αλάλητα κουράδια". Και παρακάτω περιγράφει τι είχε μέσα : "Κι είχε τυριά τυρόκουπες μεγάλες γεμισμένες κι είχε με ρίφια και αρνιά τις μάντρες στοιβιασμένες"
Όταν λοιπόν τους στριμώχνει ο Κύκλωπας ο Οδυσσέας του συστήνεται ως "ο Κανένας" λέγοντάς του "Κανένας ονομάζομαι κι ετσά με λένε εμένα κι οι σύντροφοι κι η μάνα μου κι ο κύρης μου: Κανένα". Στη συνέχεια ο Οδυσσέας κατά τα γνωστά τον τυφλώνει και ο Πολύφημος ουρλιάζοντας καλεί τους άλλους Κύκλωπες για βοήθεια. Όταν αναφέρει ότι τον τύφλωσε ο "Κανένας" οι γείτονές του τον αγνοούν. Ο Όμηρος θέλει τον Κύκλωπα να φωνάζει "Είναι ο Κανένας φίλοι μου, κείνος που μ' αφανίζει, κι όχι με βία, πονηρά με θανατώνει εμένα". Οι Κύκλωπες έμειναν ασυγκίνητοι και έτσι κατάφερε να διαφύγει ο πολυμήχανος με το τσούρμο που του είχε απομείνει...

Στα φημισμένα πλέον Ζωνιανά, στην είσοδο του χωριού στον δρόμο από την Αξό, την αρχαία κυρίαρχη πόλη του Ψηλορείτη που όριζε τον τόπο γέννησης του υπέρτατου των θεών Δία, την Βηθλεέμ του αρχαίου κόσμου, βρίσκεται η σπηλιά που η ντόπιοι αποκαλούν "του Σφεντόνη η Τρύπα". Ο Σφεντόνης ήταν σφακιανός αντάρτης (χαίνης) που κρύφτηκε για ένα μεγάλο διάστημα στην σπηλιά. Σύμφωνα με έναν θρύλο που μας μετέφερε ο συχωρεμένος πλέον Γάλλος καθηγητής της ελληνικής γλώσσας Paul Faure, ένας ζωοκλέφτης βρίσκει καταφύγιο στη σπηλιά, μαζί με ένα κλεμμένο πρόβατο. Ανάβει φωτιά και ετοιμάζεται να ψήσει το λάφυρό του. Από τα βάθη της σπηλιάς ένα νεαρό αγόρι προβάλει ολόγυμνο, νιώθοντας τη μυρωδιά του κρέατος που αρχίζει να ψήνεται και γυρεύει ένα κομμάτι. Ο κλέφτης του λέει "περίμενε να ψηθεί". Ο νεαρός επιμένει και καταβροχθίζει το κρέας μισοψημένο μαζί με τα εντόσθια και το κεφάλι. Ο κλέφτης καταλαβαίνει ότι έχει να κάνει με δαίμονα. "Πως λέγεσαι" ρωτά τον κλέφτη. "Κυρεαυτόσμου" απάντα ο κλέφτης και αμέσως τον χτυπά με το ψημένο και καυτό δέρμα του προβάτου, που ήταν τυλιγμένο γύρω από τη σούβλα. Στη συνέχεια βγαίνει από το σπήλαιο και τρέχει προς την Αξό. Από πίσω ο δαίμονας φωνάζει "με χτύπησαν, με λάβωσαν". Τα άλλα δαιμόνια ακούν τις κραυγές του , στο γειτονικό φαράγγι του Γαβρίλη και στης Λάμιας τον Σπήλιο και τον ρωτούν "ποιος σου έκανε το κακό?". "Ο Κυρεαυτόσμου" απαντά ο λαίμαργος δαίμονας. "Και τι θες να σου κάνουμε?" του απαντούν. Και έτσι ο κλέφτης της ιστορίας μας έφτασε γρήγορα και σώος στην Αξό...

Ο άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης είναι ο ιδρυτής της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος και ταυτόχρονα θεμελιωτής του κοινοβιακού μοναχισμού στον Άθωνα, το 961 μχ. Ο Αθανάσιος, καλεσµένος στην Κρήτη, από τον ανδρείο στρατηγό και µετέπειτα αυτοκράτορα (963) Νικηφόρο τον Φωκά, συντελεί στην ανακατάληψη της Νήσου από τους Σαρακηνούς που την κατείχαν. Η εκστρατεία εκείνη, µεγάλης σηµασίας για τη Μεσόγειο, στέφεται από επιτυχία. Οι πειρατικοί θησαυροί στα 1.500 σπήλαια της Κρήτης περνούν στην κατοχή των νικητών. Ο Νικηφόρος παραχωρεί µε ευγνωµοσύνη στον δάσκαλό του, που συντέλεσε στην κατάληψη,µέρος εκείνου του θησαυρού, για να ιδρυθεί η Λαύρα. Η μονή Μεγίστης Λαύρας είναι το μοναστήρι με την μεγαλύτερη έκταση κτημάτων στο Άγιο Όρος. Αντίθετα το γειτονικό μοναστήρι του Αγίου Παύλου είναι πολύ φτωχό. Πριν από χρόνια ένας αγιορείτης μοναχός μου εξήγησε πως έγινε αυτό σύμφωνα με μία παράδοση. Κάποτε ο Άγιος Αθανάσιος συνεννοήθηκε με τον ηγούμενο της μονής του Αγίου Παύλου να ορίσουν τα σύνορα των μοναστηριών. Συμφώνησαν λοιπόν την επόμενη μέρα το πρωί να ξεκινήσουν ο καθένας από το μοναστήρι του και το σημείο που θα συναντηθούν να αποτελεί στο εξής το σύνορο των δύο μονών. Ο ηγούμενος του Αγίου Παύλου ξύπνησε το επόμενο πρωί και ξεκίνησε την ημέρα του, σύμφωνα με το τυπικό του Αγίου Όρους, με την Θεία Λειτουργία. Όταν θα τελείωνε η λειτουργία θα ξεκινούσε τον δρόμο του προς την Μεγίστη Λαύρα για μα συναντηθεί με τον Άγιο Αθανάσιο. Ο Άγιος Αθανάσιος όμως έκανε τη λειτουργία με το κομποσχοίνι του στο δρόμο περπατώντας. Όταν ο ηγούμενος του Αγίου Παύλου ξεκίνησε, βρήκε τον Άγιο Αθανάσιο έξω από την πόρτα του μοναστηριού του.Κανείς ποτέ δεν αμφισβήτησε την τεράστια κτηματική, εντός του Όρους, περιουσία της Μεγίστης Λαύρας που απέκτησε χάρη στην "ευλογημένη" πονηρία του Αγίου Αθανασίου....

Οι παραπάνω ιστορίες ανακατεύουν παρά τη διαφορετική πλοκή, τις περιπέτειες της φυλής μας. Αναδεικνύεται ο κυρίαρχος τύπος του Έλληνα. Ο πολυμήχανος, ευρηματικός, καπάτσος, καταφερτζής Έλληνας. Οι αποτελεσματικές ιδιότητες του κλέφτη και του κουρσάρου συνήθως δεν προβάλλονται ποτέ.
Όταν λοιπόν στις μέρες μας βλέπετε παρκαρισμένα αυτοκίνητα στα πεζοδρόμια, οδηγούς να κορνάρουν μανιασμένα βρίζοντας, όταν ο προηγούμενος από εσάς σας χτυπά την πόρτα στα μούτρα στην τράπεζα ή σε κάποια δημόσια υπηρεσία, όταν βλέπετε να φτύνουν στον δρόμο, να χτίζουν αυθαίρετα, να πετάνε σκουπίδια όπου βρούνε, να κόβουν νεαρά έλατα από το δάσος για να τα στολίσουν τα Χριστούγεννα, να μην ενοχλείστε. Όταν ακούτε ότι έκλεψαν δημόσιο χρήμα, καταπάτησαν δημόσια περιουσία, κάνουν κλοπές ΑΤΜ με μπουλντόζες, φυτεύουνε φούντες στους εθνικούς δρυμούς,καίνε τα δάση, μην δίνεται σημασία. Όταν βλέπετε να προπηλακίζουν φτωχούς οικονομικούς μετανάστες, να τους συμπαθάτε. Γιατί όλοι αυτοί είναι οι σύγχρονοι απόγονοι του "Κανένα" και του "Κυρεαυτούμου". Ο Κανένας και ο Κυρεαυτόςμου είναι τα πρότυπα του έθνους. Οι απόγονοί τους είναι οι ελληνορθόδοξοι συνεχιστές της φυλής.Η συνέχεια του έθνους. Οι θεματοφύλακες των ιερών και των οσίων του λαού. Οι "άλλοι",οι κουλτουριάρηδες, οι κομπλεξικοί που συνεχώς διαφωνούν, αντιδρούν και διαμαρτύρονται είναι ξενόδουλοι, απάτριδες, υποταγμένοι στην παγκοσμιοποίηση. Ξεπουλημένοι. Έχουν συμμαχήσει με τους εχθρούς της πατρίδας για την καταστροφή της παράδοσης, της ορθοδοξίας και της εθνικής ταυτότητας. Είναι ιερό καθήκον μας να υπερασπίσουμε την εθνική μας ταυτότητα. Επαγρύπνηση συνέλληνες, επαγρύπνηση. Ο εχθρός με τη μορφή σύγχρονων Κυκλώπων και δαιμόνων, καραδοκεί.

Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2008

Τα Επιφάνεια

Με τα Φώτα την Κυριακή τελειώνει και το φετινό Δωδεκαήμερο που ολοκληρώνεται στον κύκλο των χριστιανικών τελετών, με την εμφάνιση της τριαδικής θεότητας. Τα Επιφάνεια. Η γιορτή των Θεοφανείων. Μία πανάρχαια λατρευτική γιορτή. Η φωτογραφία απεικονίζει το ολόχρυσο "δακτυλίδι του Μίνωα" όπως το ονόμασε ο σερ Αρθρουρ Έβανς. Έργο εξαίσιας μινωικής μικρογλυπτικής χρυσοχοΐας του 15ου πχ αιώνα. Αποτελεί το μεγαλύτερο σφραγιστικό δακτυλίδι που βρέθηκε ποτέ. Το θέμα του είναι τα μινωικά Θεοφάνεια. Η εμφάνιση της μινωικής Μητέρας-Θεάς. Ο καλλιτέχνης-δημιουργός με αυτό το κόσμημα της μινωικής απαλότητας, παρέδωσε στην αιωνιότητα την απόδοση των Θεοφανείων της θρησκείας της εποχής του. Διακρίνεται το καράβι που φέρνει την επιφαινόμενη Μεγάλη Θεά από τη θάλασσα. Συμβολισμός της θαλασσοκρατορίας των μινωιτών. Στη σύνθεση ξεχωρίζει το ιερό δένδρο. Στοιχείο της δενδρολατρείας. Εξέλιξη μίας μορφής δενδρολατρείας αποτελεί και το Χριστουγεννιάτικο δένδρο, μακρινό κατάλοιπο των μυστηριακών τελετών των Δρυιδών της κεντρικής Ευρώπης. Στα μινωικά χρόνια η θεότητα εμφανιζόταν μετά από την επίκληση της μέσω του εκστατικού χορού κάτω από το ιερό δέντρο. Στα μεταγενέστερα χρόνια οι εξανθρωπισμένοι θεοί εμφανίζονται στους ήρωες και στους ανθρώπους. Η επιφάνεια του Ερμή στον γέρο Πρίαμο, στο Ω της Ιλιάδας είναι συγκλονιστική. Τον οδηγεί στο στρατόπεδο των Αχαιών, στην σκηνή του Αχιλλέα για να ζητήσει γονυπετής τον νεκρό γιο του, τον Έκτορα. Τη νύχτα εκείνη που κατά τη μετάφραση της Ιλιάδας από τον συχωρεμένο βοσκό-ποιητή των Λευκών Ορέων Γιώργη Ψυχουντάκη: "Αρματομάχοι και θεοί ολονυχτίς πεσμένοι, από τον ύπνο τον γλυκύ κοιμόταν δαμασμένοι".
Ωστόσο ο συμβολισμός δεν λείπει στα Θεοφάνεια. Η επιφάνεια μέσω των θεϊκών συμβόλων είναι κοινός τόπος για όλες τις θρησκείες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η εμφάνιση του Δία στην Δωδώνη ως περιστέρι και η καιόμενη βάτος της Παλαιάς Διαθήκης. Οι γιορτές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων καθιερώθηκαν πάνω σε ένα μακρινό στο χρόνο υπόστρωμα. Στην ουσία αποτελούν εξέλιξη πανάρχαιων εορτών, σε μία εποχή του χρόνου που αρχίζει αμυδρά να φαίνεται η καιρική αλλαγή με το μεγάλωμα της ημέρας. Σε αυτές τις τελετές προστέθηκε η τελετουργία των υδάτων, το βασικό μέσον κάθαρσης με τους αρχέγονους συμβολισμούς του.
Έτσι και φέτος η αγιαστούρα του παπά θα διώξει τους καλικάντζαρους, τα φοβερά δαιμόνια που επιβουλεύονται το μέλλον του κόσμου και κάθε χρόνο προσπαθούν να πριονίσουν το δένδρο της ζωής. Παλαιότερα στα χωριά η φωτιά στο τζάκι δεν έσβηνε όλο το Δωδεκαήμερο για να κρατά μακριά τους καλικάντζαρους από το σπίτι. Οι καλικάντζαροι είναι κληρονομιά και αυτοί των προϊστορικών δαιμόνων που απεικονίζονται στους μινωικούς και μυκηναϊκούς σφραγιδόλιθους. Μοχθηροί, επίβουλοι, ασχημομούρηδες, βρωμεροί οι καλικάντζαροι επιβίωσαν στη λαϊκή παράδοση ως οι δαίμονες του Δωδεκαημέρου.
Στις μέρες μας, την εποχή του σύγχρονου παγανισμού της θεοποίησης του κέρδους και της αρπαχτής, οι σύγχρονοι καλικάντζαροι φέρουν όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, μαγαρίζουν τον τόπο με τις πράξεις τους και δυστυχώς δεν φεύγουν με τον αγιασμό του παπά, την παραμονή των Φώτων. Επιδεικνύουν εκπληκτική αντοχή στα ευχολόγια και στα ξόρκια. Νιώθουν παντοδύναμοι. Με τα μαγικά τους κόλπα παραπλανούν τους ανθρώπους προσφέροντάς τους επίπλαστη ευτυχία στα πολυκαταστήματα και επιδερμική ευδαιμονία με δάνεια και αντικείμενα. Στόχος τους είναι η παντελής εξαφάνιση κάθε είδους πνευματικότητας.
Όταν οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος θα ψάχνουν για ευρήματα των σύγχρονών μας Θεοφανείων, δεν θα ανασκάψουν έργα τέχνης που απεικονίζουν την επιφάνεια των θεών του κέρδους. Θα ανακαλύψουν τα ερείπια των ιερών της κατανάλωσης των Malls, των ναών του κέρδους στα χαλάσματα των χρηματιστηρίων, τα ίχνη από τους εκστατικούς χορούς για την επίκληση των θεών στους ερειπιώνες των σκυλάδικων και τα απομεινάρια από τις λατρευτικές τελετές στις χωματερές όπου οι τόννοι πλαστικού θα επιβεβαιώνουν το πέρασμα ενός ανεπανάληπτου πολιτισμού απληστίας από τούτο τον πλανήτη.

Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2008

Ο Αγώνας Τώρα Δικαιώνεται

Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τον πλανήτη. Ετοιμαζόμουν να ανεβάσω το πρώτο πόστ του 2008 όταν διαπίστωσα ότι ο καινούργιος χρόνος ξεκινά την πρωταπριλιά. Ακριβώς αυτό φίλοι μου. Σε αυτή τη μαγική χώρα που φοβάσαι να κυκλοφορήσεις στο πεζοδρόμιο μπας και σου πέσει κανένας Ζαχόπουλος στο κεφάλι, έρχεται το δημοσίευμα της πρωτοχρονιάτικης Καθημερινής όπου παρουσιάζονται τα αποτελέσματα πανελλήνιας δημοσκόπησης της Public Issue σχετικά με τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, για να μας βοηθήσει να ορίσουμε τις λεωφόρους του μέλλοντος. Σύμφωνα με την έρευνα το 48% των Ελλήνων αξιολογεί την κυβέρνηση του Πασόκ του 1981-1985, ως την καλύτερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης και τον Ανδρέα Παπανδρέου ως τον καλλίτερο πρωθυπουργό. Το βλέμμα μου είναι καρφωμένο στο ημερολόγιο. 2008. Έτος Ολυμπιακό και Δίσεκτο. Αγαπητοί φίλοι με χέρι που τρέμει από τη συγκίνηση και εφόσον δεν ονειρεύομαι, σας στέλνω αγωνιστικούς χαιρετισμούς. Ο λαός μίλησε. Το ραντεβού με την ιστορία δεν ακυρώνεται από τους παραχαράκτες. Το συμβόλαιο με το λαό δεν καταγγέλεται από τους επίορκους υποθηκοφύλακες. Ο αγώνας τώρα δικαιώνεται. Μαζί σου Ανδρέα για μια Ελλάδα νέα. Στο πικάπ παίζει δυνατά από το πρωί το "καρμίνα μπουράνα" στην ορίτζιναλ έκδοση.


Υ.Γ. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σχολιάζοντας την έρευνα της Καθημερινής δήλωσε: "Τελευταίες δημοσιογραφικές πληροφορίες του Μεγάρου Μαξίμου από πηγές που δεν προτίθεμαι να σας αποκαλύψω, αναφέρουν ότι πρόκειται για έργο προβοκατόρων καλλικάτζαρων. Οι δυνάμεις του σκότους και της οπισθοδρόμησης θα τιμωρηθούν για μία ακόμη φορά την Κυριακή με τον αγιασμό των υδάτων. Οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν. Καμία ανοχή στη διαφθορά και στις δυνάμεις της ανωμαλίας και του σκότους".

Σήμερα το απόγευμα ο γνωστός λαϊκός αγωνιστής της δημοκρατίας Ρέλλος αφού διάβασε το δημοσίευμα άρχισε να πετά φραπέδες στους οπορτουνιστές της Χαριλάου Τρικούπη μετά από οραματική εντολή του Μένιου Κουτσόγιωργα.

Καλή Χρονιά Παίδες!!!