Ότι εγώ δεν έχω

Η πρόσφατη απαγωγή του εφοπλιστή έκανε γνωστό στο πανελλήνιο ότι η ναυτιλία ακόμα και σήμερα που είναι στα κάτω της, έχει χοντρά φράγκα, τόσα, που τριάντα εκατομμύρια ευρώ φαίνονται να δίνονται με κάποια άνεση στους απαγωγείς για να αφήσουν ελεύθερο τον αξιοπρεπέστατο κύριο, που οι εφημερίδες έγραψαν πως ξεκίνησε από το τίποτα για να κατακτήσει τον κόσμο.

Στον αντίποδα, τα μπλόκα των αγροτών μας υπενθυμίζουν ότι ανάμεσα στα φορτία που διακινούν τα καράβια των πλοιοκτητών είναι και τα αγροτικά προϊόντα, βεβαίως όχι απαραίτητα τα ελληνικά, αλλά εκείνα που το διεθνές εμπόριο επιλέγει για να καλύψει τις ανάγκες των καταναλωτών, στα πλαίσια μίας παγκόσμιας αγοράς, με στόχο το κέρδος. Έτσι τα λεμονάκια στα μανάβικα είναι πλέον από την Χιλή, οι ντομάτες από το Ισραήλ και την Ολλανδία ενώ τα πορτοκάλια μας έρχονται από την Νότια Αφρική. Και την ώρα που συμβαίνουν όλα τούτα, μερικοί ακόμα πιστεύουν στις μεγαλοστομίες του παρελθόντος που λέγονταν στα χρόνια του σημιτικού εκσυγχρονισμού, για όλα τα κιλά και όλα τα λεφτά, από εκείνους που ήθελαν να πιάσουν την καρέκλα στη γνωστή θέση του χαλίφη.

Η ναυτοσύνη των Ρωμιών ήταν από πάντα μία πηγή πλούτου. Η θάλασσα περιγράφει ένα ιδιαίτερο επιχειρηματία. Ριψοκίνδυνο και τολμηρό, έναν άνθρωπο του ρίσκου. Όσο γοητεύει η θάλασσα και παρασύρει τη σκέψη των στεργιανών τόσο ο στίχος του Νίκου Καββαδία ομολογεί την αλήθεια του ναυτικού " Tίποτα στα χεράκια μου, μάνα μου, δε φτουράει, έρωτας, μαλαματικά, ξόμπλια και φυλαχτά. Σιχαίνομαι το ναυτικό που εμάζεψε λεφτά. Eμούτζωσε τη θάλασσα και τήνε κατουράει". Κατά πάσα βεβαιότητα ο παραπάνω λάτρης της ασωτίας, ναυτικός του Καββαδία, δεν κινδυνεύει να τον απαγάγουν, γιατί αφού το κάθε λιμάνι έγινε και καημός, η ζωή αποδεικνύει με τρόπο κυνικό ότι φράγκο δε μένει από τα γούστα...

Στα πολλά που γράφτηκαν και γράφονται για τους εφοπλιστές αυτές τις ημέρες, ας κάνουμε, πιστοί στις συνήθειες αυτού του μπλογκ, μία αναφορά στους αρχαιότερους του είδους. Ο Θουκυδίδης γράφει "Mίνως γαρ παλαίτατος, ων ακοή ίσμεν ναυτικόν εκτήσατο και της νυν Eλληνικής θαλάσσης επί πλείστον εκράτησε και των Kυκλάδων νήσων ήρξέ τε και οικιστής πρώτος εγένετο, Kάρας εξελάσας και τους εαυτού παίδας ηγεμόνας εγκαταστήσας. Tο τε ληστικόν, ως εικός, καθήρει εκ της θαλάσσης εφ’ όσον εδύνατο, του τας προσόδους μάλλον ιέναι αυτώ" και όπως το μετέφρασε ο καθηγητής Γιάννης Σακελαράκης "Ο Μίνως είναι ο παλαιότερος κατά την παράδοση που απέκτησε ναυτικό και κατέκτησε αυτήν που ονομάζεται τώρα ελληνική θάλασσα και κατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος από τα νησιά των Κυκλάδων, τα οποία κυβέρνησε και έγινε ο πρώτος οικιστής τους, αφού εξεδίωξε τους Κάρες και εγκατέστησε τα δικά του παιδιά ηγεμόνες. Όσο μπορούσε καθάρισε ακόμη τη θάλασσα από τους ληστές, για να παίρνει ο ίδιος τις προσόδους".

Ο πρώτος ιστορικός είναι σαφέστατος για τον πρώτο θαλασσοπόρο. Το ίδιο και οι ανασκαφές των αρχαιολόγων που πιστοποιούν με βεβαιότητα πλέον, την κυριαρχία των μινωιτών σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου κατά τη διάρκεια της δεύτερης χιλιετίας προ χριστού.


Στις φωτογραφίες είναι η Μινώα, το μινωικό καράβι που ολοκληρώθηκε στα Χανιά το 2003, μετά από εργασίες ενός έτους, με δαπάνες του ναυτικού μουσείου Κρήτης, σύμφωνα με τις οδηγίες των αρχαιολόγων, με βάση τις γνωστές νωπογραφίες από το ακρωτήρι της Θήρας που φαίνονται στην κορυφή και στο τέλος του ποστ.

Η Μινώα ταξίδεψε στο Αιγαίο μέχρι τον Πειραιά στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την ολυμπιάδα του 2004, με εθελοντές κωπηλάτες. Την 1η Ιουνίου 2004 το πλοίο άφησε το λιμάνι των Χανίων κάνοντας ενδιάμεσες στάσεις στις Μένιες, τα Αντικύθυρα, το Καψάλι, το Διακόφτι, τη Μονεμβάσια, το Κυπαρίσσι, το Λεωνίδιο, το Ναύπλιο, τις Σπέτσες, την Ύδρα, τον Πόρο, την Αίγινα, ενώ στις 18 Ιουνίου κατέπλευσε στον Πειραιά.
Το πλοίο, ως πιστό αντίγραφο του μινωικού εμπορικού, μετέφερε συμβολικά στεφάνι από την αρχαιότερη αγριελιά της Κρήτης για τη στέψη των Ολυμπιονικών αλλά και διάφορα κρητικά προϊόντα μιμούμενο το ταξίδι των πρωτοπόρων προϊστορικών εμπόρων.

Για την εντυπωσιακή κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν κορμοί από κρητικό κυπαρίσσι ενώ οι συνδέσεις του αποτελούνται από ξύλινες καβίλιες και δεσίματα από σχοινί. Οι κορμοί είναι δηλαδή ραμμένοι μεταξύ τους, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την στεγανότητα και αντοχή του πλοίου. Καρφιά δεν υπήρχαν. Το πρωτότυπο πλοίο ναυπηγήθηκε την εποχή του χαλκού όταν το μέταλλο ήταν σπάνιο και πολύτιμο για την κατασκευή των όπλων.

Η καρίνα της Μινώα κατασκευάσθηκε από ένα μονοκόμματο κυπαρίσσι μήκους είκοσι δύο μέτρων. Κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. και παρ' ότι είχαν περάσει περίπου δύο χιλιετίες μετά τη Μινωική Εποχή, ο Πλίνιος αναφέρει πως η Κρήτη ήταν η χώρα του κυπαρισσιού, όπως ήταν αντίστοιχα ο Λίβανος του κέδρου. Το κυπαρίσσι ήταν το συνηθέστερο είδος δέντρου στο νησί και γι αυτό η κατασκευή των καραβιών γινόταν αποκλειστικά με αυτό.


Με αυτού του τύπου τα σκαριά οι μινωίτες όργωναν το Αιγαίο μέχρι τη Σαμοθράκη, γεγονός που επιβεβαίωσε η ανασκαφή του Δ. Μάτσα, πήγαιναν στην Αίγυπτο και κυριαρχούσαν σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο. Οι αιγυπτιακές τοιχογραφίες των μινωιτών "Κεφτιού", όπως απέδειξε με το διδακτορικό της για την ενδυμασία των μινωιτών η Έφη Σαπουνά, παρουσιάζουν με σαφήνεια τους κατοίκους του νησιού από την "Μεγάλη Πράσινη", την ονομασία των αρχαίων Αιγυπτίων για την Μεσόγειο, την άγνωστη σε αυτούς θάλασσα που ξανοιγόταν μπροστά τους.

Οι ριψοκίνδυνοι αυτοί έμποροι φόρτωναν το μικρό σκαρί με προϊόντα και το ταξίδι ολοκληρωνόταν όταν ξεπουλούσαν αυτά που έπαιρναν στο ξεκίνημα του ταξιδιού, αλλά και όσα φόρτωναν στους ενδιάμεσους σταθμούς ανταλλάζοντας το αρχικό φορτίο τους, επιστρέφοντας με τα αγαθά που εισήγαγαν, όπως κασσίτερο από το Αφγανιστάν που φόρτωναν στην Ουγκαρίτ και χαλκό από την Κύπρο, ντύνοντας το ταξίδι τους με τη μεταξένια λάμψη του μύθου, που μετέτρεπε τους ατρόμητους προϊστορικούς ναυτικούς σε μυθικούς οικιστές και ήρωες.

Άλλωστε η ικανότητα των Κρητών στη θάλασσα θα συνεχιστεί με τη συμμετοχή του βασιλιά Ιδομενέα, εγγονού του Μίνωα κατά το μύθο, στον Τρωικό Πόλεμο με τα ογδόντα μαύρα πλοία από το Β της Ιλιάδας, αλλά και του Νεάρχου, του ναυάρχου του Μεγαλέξαντρου που θα ιδρύσει σύμφωνα με τον Αρριανό, εξερευνώντας τον Ινδικό Ωκεανό ένα σταθμό με την επωνυμία "Αλεξάνδρου Λιμήν" στη θέση Κορέεστι, στο σημερινό Καράτσι του Πακιστάν...

Έτσι, ο Στάφυλος δεν ήταν ο μοναδικός γιος του Mίνωα που αποίκισε ένα νησί του Aιγαίου. O αδελφός του, σχετικός πάλι στο όνομα με το κρασί, συνδέοντας προφανώς την εξαγωγική δύναμη του κρασιού της Κρήτης, ο Oινοπίων, ήταν κατά τους μύθους αποικιστής της Xίου και είναι γνωστή ακόμη η σχέση της αδελφής τους, της Aριάδνης, με τη Nάξο. Ένας εγγονός του Mίνωα, ο Mίλητος, αποίκισε κατά τον μύθο την μικρασιατική Mίλητο.


Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος ονόμασε τις Κυκλάδες "Μινωίδες Νήσους... επεί Μίνως βασίλευσε των νήσων θαλασσοκρατών". Είναι γνωστοί οι οικισμοί με το όνομα Μινώα στην Μεσόγειο, που θεωρούνται μινωικοί εμπορικοί σταθμοί, χωρίς αυτό να αποδεικνύεται πάντα, όπως στην Αμοργό για παράδειγμα, όπου οι ανασκαφές δεν επιβεβαίωσαν την μινωική παρουσία.

Παράκτιοι οικισμοί με το όνομα Μινώα καταγράφονται εκτός από την Αμοργό, στην Σίφνο, στην Πάρο, στην Μονεμβασιά, αλλά και στην Ηράκλεια της Σικελίας όπου κατά το μύθο πέθανε ο Μίνωας ψάχνοντας το φυγάδα Δαίδαλο, αλλά και στην Γάζα της Παλαιστίνης.

Τα μινωικά ευρήματα φτάνουν στην Λήμνο όπως αποδείχτηκε από την έρευνα του Χρ. Μπουλώτη αλλά και στη Μίλητο όπου ήρθαν στο φως πάμπολλα στοιχεία και λείψανα τοιχογραφιών, ακόμη και περόνες με κείμενα της Γραμμικής Α από τις ανασκαφές του W. Niemeier ο οποίος ανασκάπτοντας και στο Tell Gabri του Ισραήλ, αποκάλυψε τοιχογραφημένα δάπεδα, την κατασκευή των οποίων σχετίζει με τους μινωίτες.

Και όλα αυτά τα καταπληκτικά ταξίδια πραγματοποιούνταν, με ένα τύπο καραβιού που δεν είχε αμπάρια, που προφανώς έβαζε νερά, τα οποία έβγαζαν οι κωπηλάτες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Τα ευρήματα των αρχαιολόγων συνεχίζουν να προκαλούν τη φαντασία. Στην Qatna της Συρίας βρέθηκαν από τον R. Pfalzner αποδείξεις της μινωικής παρουσίας. Μία άλλη σπουδαία ανακάλυψη έγινε από τον Αυστριακό Μ. Bietak στο Tell-el-Daba της Αιγύπτου, την αρχαία Άβαρις, όπου ένα αινιγματικό κτίριο της 2ης χιλιετίας π.Χ., βρέθηκε διακοσμημένο με μινωικές τοιχογραφίες που περιλαμβάνουν παράσταση ταυροκαθαψίων με έναν γραμμικό λαβύρινθο στο βάθος, που είχαν κατασκευαστεί από μινωίτες καλλιτέχνες!

Κι αφού όλα αυτά τα θαυμαστά έκαναν οι προϊστορικοί μινωίτες θαλασσοδρόμοι, εκείνοι οι πρωτοπόροι επιχειρηματίες πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια, ας αφήσουμε ως λέει ο ποιητής , σαν γνήσιοι, πλην ιδανικοί και ανάξιοι, εραστές των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, το δικό μας νου να ταξιδέψει όπως του πρέπει, σε αυτά που επιθυμεί, δραπετεύοντας έστω και για λίγο από τον ψεύτικο κόσμο, φαντασιώνοντας ένα ταξίδι με το καράβι της φυγής που

στην πλώρη γράφει "λεύτερος"
στην πρύμνη "δεν αντέχω"
και έχει στα άλμπουρα ψηλά
ότι εγώ δεν έχω