Η ελεγεία της κατσούνας

Η εβδομάδα που πέρασε ανήκει στην απόβαση των αγροτικών τρακτέρ από την μεγαλόνησο στο λιμάνι του Πειραιά όπου άστραψε και βρόντηξε το αγωνιστικό φρόνημα των κρητικών ενάντια στις σιδερόφρακτες ορδές του συντοπίτη τους υπουργού Μαρκόγιαννη.

Όμως η είδηση της εβδομάδας ήταν η στημένη έκκληση του Μυλοποταμίτη υπουργού Χατδηδάκη, που κάλεσε τους ευπατρίδες Έλληνες επιχειρηματίες να αγοράσουν την Ολυμπιακή. Η άμεση ανταπόκριση του Ανδρέα Βγενόπουλου συντάραξε τις καρδιές των πανελλήνων. Ο πατριωτικός καπιταλισμός ανέλαβε αμέσως δράση, σε βαθμό που ο Μαρξ θα λαμπάδιαζε αυτοπυρπολούμενος έξω από τα γραφεία της MIG. Μετά την ανεπανάληπτη προσφορά του Ανδρέα στο έθνος με την πώληση του ΟΤΕ στους Γερμανούς, τώρα αναλαμβάνει να πασάρει την Ολυμπιακή στην αραπιά, αφού όταν πήγε στο Κατάρ ο πρωθυπουργός και το μισό υπουργικό συμβούλιο, προφανέστατα το έριξαν στους ναργιλέδες κάτω από τις χουρμαδιές και απέτυχαν να ξεπουλήσουν το Πάνθεον πτώμα του εθνικού αερομεταφορέα που δημιούργησαν.

Έτσι η προηγούμενη εβδομάδα ανήκει αναμφίβολα στoυς Κρήτες. Και επειδή αυτό το μπλογκ τείνει να στοιχειώσει με τα κρητικά ελπίζω την επόμενη εβδομάδα να πάρουν τη σκυτάλη της επικαιρότητας οι Πελοποννήσιοι για να επανέλθουν τα πράγματα στη σειρά τους. Προς το παρόν ο πρώτος εκπρόσωπος της Πελοποννήσου, ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, κολλάει αγωνιστικά ένσημα, εμφανιζόμενος στον Πειραιά, όπου απολαμβάνει την υποδοχή των δακρυγόνων από τους πραίτορες του Μαρκογιαννάκη. Ο δακρυσμένος σοσιαλισμός έδωσε τον τόνο στο λιμάνι.

Ωστόσο η καταπληκτική φωτογραφία του κρητικού αγρότη που επιτίθεται στα Ματ με την κατσούνα του, ενώ έχει φάει στη μάπα εξ επαφής τη φυσούνα του Ματατζή με τα χημικά, θα μείνει στην ιστορία.


Ο αγέρωχος κρητικός της φωτογραφίας άξιο τέκνο των ενδόξων προγόνων αγωνιζόμενος υπέρ βωμών και εστιών, αστραφτερών 4Χ4, επιδοτήσεων μέχρι το 3013, επιλέξιμων προϊόντων με το φύτεμα τους και λοιπών πατριωτικών διεκδικήσεων, συναντά τους ήρωες της Κρήτης στον Μυλοπόταμο και στα Ζωνιανά όπου τον Νοέμβριο του 2007 γράφτηκαν σελίδες δόξης, τότε που οι γριές με τα σκουπόξυλα απέκρουσαν τους εισβολείς Εκαμίτες. Διότι αγαπητοί φίλοι είναι αδιανόητο να αγνοείται η καλομαθημένη και καλοθρεμμένη Κρήτη και να δίνονται τα φράγκα για το καλαμπόκι, το στάρι και το βαμβάκι στους Θεσσαλούς, εν δυνάμει ψηφοφόρους του Χατδηγάκη. Μπορεί η κατάληξη του ονόματος του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης να παραπλανά προς στιγμή, γιατί τα σωστά ονόματα του κάμπου ανήκουν στον Σιούφα, στον Σούρλα, στον Σουφλιά αλλά και στην Ζέτα Μακρή, αλλά η λεβεντογέννα δε μασάει από τέτοια και τα άξια τέκνα της αποφάσισαν να κάνουν στον Πειραιά ότι έγινε στο Αρκάδι στεφανωμένοι της αιώνιας δόξας που τους χαρίζει η αθάνατη λαϊκή μούσα, με όπλο την πατροπαράδοτη κατσούνα.

Η κατσούνα, η μαγκούρα του κρητικού βοσκού, το τρίτο του πόδι στο βουνό, είναι το απαραίτητο εφόδιο για κάθε κτηνοτρόφο στη μεγαλόνησο. Σ’αυτή στηρίζεται ο βοσκός καθώς διασκελά τις κακοτοπιές, είναι το πρόχειρο αμυντικό μέσο προστασίας σε κάθε δύσκολη στιγμή ενώ πιάνει, όταν θέλει, τα αιγοπρόβατά (τα δικά του ή τα κλεμμένα) από τον λαιμό. Η χρήση της για τους λοιπούς αγρότες περιοριζόταν στο παρελθόν για το ράβδισμα και το τράβηγμα των ελιών, πριν την εισαγωγή στην συγκομιδή των σύγχρονων μηχανικών μέσων.

Οι καλλίτερες κατσούνες είναι φτιαγμένες από αμπελιτσιά, το πιο τυπικό ενδημικό, αλπικό δένδρο της Κρήτης με την επιστημονική ονομασία Zelcova abelicea cretica, το "ανέγνωρο δεντρό" των κρητικών, ένα από τα πιο σπάνια δέντρα στον κόσμο, που φυτρώνει έως και τα 1760 μέτρα υψόμετρο. Είναι θάμνος που με τα χρόνια εξελίσσεται σε δέντρο και συναντάται κυρίως στην δυτική Κρήτη, στα Λευκά Όρη των Χανίων. Τα δέντρα αμπελιτσιάς που βρίσκονται στο οροπέδιο του Ομαλού πάνω από το φαράγγι της Σαμαριάς θεωρούνται υπεραιωνόβια. Οι κατσούνες που κατασκευάζονται από αμπελιτσιά έχουν γάγλες, δηλαδή είναι κυματοειδείς.

Ωστόσο η αμπελιτσιά ανήκει πλέον στα προστατευόμενα είδη και απαγορεύεται η κοπή της. Η διεύθυνση δασών στα Χανιά δίνει την δικιά της μάχη της κατσούνας κάτι που δεν αρέσει στους βοσκούς που αναγκάζονται πλέον να φτιάχνουν τις γαγλωτές κατσούνες τους από αγριελιά. Πέρυσι κατασχέθηκαν πάνω από πεντακόσιες κατσούνες από αμπελιτσιά από τα καταστήματα τουριστικών ειδών στα Χανιά, που προορίζονταν για τους τουρίστες στην τιμή των είκοσι ευρώ η κάθε μία. Είναι γεγονός ότι οι βοσκοί των Λευκών Ορέων βιώνουν μία ανελέητη δίωξη. Μετά την απαγόρευση στο κυνήγι του αγριμιού τώρα καλούνται να αποδεχτούν την κατάργηση των ιστορικών κατσούνων από αμπελιτσιά. Όπως αντιλαμβάνεστε η στάση των κτηνοτρόφων στα παραπάνω δύο ζητήματα είναι η ίδια με αυτή που απεικονίζεται στις φωτογραφίες του ποστ...

Η αμπελιτσιά θεωρείται αρχέγονο είδος και η αναπαραγωγή της είναι εξαιρετικά δύσκολη. Λέγεται ότι από χίλιους σπόρους προκύπτουν λιγότερα από δέκα φυτά. Στην κεντρική και ανατολική Κρήτη που οι αμπελιτσιές είναι λιγοστές, οι κατσούνες κατασκευάζονται από ξύλο πρίνου. Εκεί οι κατσούνες είναι ευθύγραμμες.


Έτσι την επόμενη φορά που θα τύχει να δείτε τις ταξιαρχίες των κρητικών μαγκουροφόρων σε παράταξη μάχης θα μπορέσετε να αναγνωρίσετε την προέλευσή τους από το σχήμα της κατσούνας που κραδαίνουν. Δεν αποκλείεται βεβαίως το ενδεχόμενο από την έντονη χρήση να ισιώσουν στο μεταξύ οι χανιώτικες γαγλαδωτές κατσούνες στις πλάτες των πραιτόρων του Μαρκόγιαννη...