Απέναντι από τον Γιούχτα

Στην τηλεόραση παράτες και τελετές από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Έτος Νίκου Καζαντζάκη. Η μνήμη όμως είναι στολίδι πολύ ενοχλητικό για όποιον τη φέρει. Τρέχει ακούσια στην απουσία της εκκλησίας και της πολιτείας από την υποδοχή του νεκρού του Νίκου Καζαντζάκη πριν ακριβώς πενήντα χρόνια. Στις 25 Οκτωβρίου 1957 πέρναγε στην αθανασία ο Μεγάλος Κρητικός. Απεβίωσε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας. Η σορός του έφτασε στην Αθήνα την Κυριακή 4 Νοεμβρίου οδικώς στις εννέα το βράδυ. Σε όλες τις χώρες που πέρασε η πομπή με τον Μεγάλο Νεκρό αποδόθηκαν οι δέουσες τιμές. Στην Αθήνα η Αρχιεπισκοπή αρνήθηκε να παραχωρήσει έστω μία συνοικιακή εκκλησία για να τοποθετηθεί η σορός για λαϊκό προσκύνημα. "Να τον τοποθετήσετε στο νεκροτομείο" ήταν η απάντηση του Αρχιεπισκόπου Θεόκλητου. Σε νεκροτομείο... Ο Καζαντζάκης.... Τελικά μετά από τις άοκνες προσπάθειες των φίλων του ο νεκρός τοποθετήθηκε στο νεκροστάσιο του Α νεκροταφείου. Ο εφημέριος του Α νεκροταφείου, ειδοποιημένος βεβαίως δεν εμφανίστηκε ποτέ... Η Αθήνα, η Κυβέρνηση, ο Πολιτικός Κόσμος, η Ακαδημία Αθηνών, το Πανεπιστήμιο και η Εκκλησία της Ελλάδος δεν άντεξαν ούτε νεκρό τον Καζαντζάκη. Η απρέπεια και η ύβρις σε όλο τους το μεγαλείο. Η εκδικητική κακία των ημεδαπών νάνων. Όλο το βράδυ κανένας επίσημος δεν τόλμησε να περάσει να ανάψει ένα κερί, να προσκυνήσει τον νεκρό μιας από τις μεγαλύτερες δόξες της ελληνικής λογοτεχνίας. Μόνο τρεις τέσσερις φίλοι πέρασαν να τον χαιρετίσουν.
Την επόμενη ημέρα Δευτέρα 5 Νοεμβρίου η σορός μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο όπου ο λαός της Κρήτης επέβαλε γενική αργία στην πόλη, στην αγορά και στα σχολεία. Άνοιξε την μητρόπολη του αγίου Μηνά που έχει θεμελιωθεί πάνω σε ογκόλιθους από τα τείχη της Κνωσού, τοποθέτησε τον νεκρό κάτω από το βλέμμα του καβαλάρη μαχητή αγίου του, του προστάτη του Μεγάλου Κάστρου και εκήδεψε πάνδημα τον Δάσκαλο, με τη συμμετοχή και της Εκκλησίας της Κρήτης που δεν υπάγεται στην ελλαδική Εκκλησία. Ο Καζαντζάκης ετάφη στην τάπια του προμαχώνα Μαρτινέγκο, να αγναντίζει για πάντα τον Χάνδακα, το Μεγάλο Κάστρο που τον γέννησε, το κρητικό πέλαγος που λάτρεψε, απέναντι από τον Γιούχτα, το ανθρωπόμορφο ιερό βουνό των μινωιτών, της Κνωσού, τον τάφο του Κρηταγενή Δία. Όταν το φέρετρο έφτασε ψηλά στον Μαρτινέγκο και οι νεκροθάφτες ετοιμάζονταν, ο Καπετάν Μανούσακας, θεριό ολάκερο, βγαλμένος λες από τον "Καπετάν Μιχάλη" με τα στιβάνια του να στραφταλίζουν στον φθινοπωρινό κρητικό ήλιο, σπρώχνει τους νεκροθάφτες, αρπάζει την κάσα και τοποθετεί μόνος του τον νεκρό στο μνήμα φωνάζοντας δυνατά : "Τουτουσές τσ' ανθρώπους μωρέ δεν τσοι θάβουνε νεκροθάφτες....."